Cấm Xe Giường Nằm: Tài Xế Gây Tai Nạn, Sao Lại Đổ Lỗi Cho Xe?

Sau hàng loạt vụ tai nạn liên quan đến xe giường nằm, nhiều địa phương đã ra quyết định hạn chế hoặc cấm loại hình xe này lưu thông trên một số tuyến đường đèo, quốc lộ. Điều đáng nói là phần lớn các vụ tai nạn lại xuất phát từ yếu tố con người, đặc biệt là sự bất cẩn của tài xế. Vậy việc cấm xe giường nằm liệu có thật sự giải quyết  được vấn đề này?  

Xe giường nằm và xe ghế ngồi có độ an toàn như nhau

Dưới đây là những khía cạnh cho thấy xe giường nằm và xe ghế ngồi có độ an toàn như nhau: 

Kết cấu xe và tiêu chuẩn kỹ thuật

Xe giường nằm và xe ghế ngồi đều phải tuân theo các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt do Bộ GTVT quy định, như:

• Hệ thống phanh, đèn, lốp, khung xe, thiết bị cảnh báo.
• Các yêu cầu về số lượng hành khách, trọng tải, kiểm định định kỳ.
• Xe ghế ngồi có chân ghế cách sàn xe 45cm.
• Xe giường tầng dưới sát mặt sàn tầng trên cao hơn mặt xe ghế 50cm tính từ mặt ghế xe ghế ngồi.  

Ngoài ra xe giường nằm còn có những ưu điểm nổi bật về kết cấu như: 

• Trọng lượng thân xe gầm xe giường nặng hơn
• Hệ thống gầm bóng hơi gánh và giảm xóc thuỷ lực 2 chiều. 
• Có cân bằng thân xe. 
• Hệ thống phanh có hỗ trợ phanh từ an toàn trời mưa trơn trượt, 
• Phanh tay lốc kê hơi có khả năng phanh mạnh mẽ, tăng cường độ an toàn khi dừng đỗ và di chuyển trên địa hình dốc.  
• Máy động cơ lớn.  
• Đa phần xe giường nằm đều là xe mới và có độ an toàn cao. 

=> Như nhau về mặt tiêu chuẩn kỹ thuật và giám sát an toàn. 

Tốc độ và điều kiện vận hành

Cả xe giường nằm và ghế ngồi đều chạy trên cùng tuyến đường, giới hạn tốc độ như nhau. Mức độ nguy hiểm không phụ thuộc vào loại ghế mà phụ thuộc vào: 

• Kỹ năng lái xe, thái độ cẩn trọng của tài xế.
• Thời gian di chuyển (đêm hay ngày). 
• Chất lượng hạ tầng giao thông.

=> An toàn phụ thuộc vào điều kiện vận hành, không phải loại ghế.

Yếu tố hành khách và hành vi sử dụng

Dù là xe giường nằm hay ghế ngồi, thói quen không thắt dây an toàn, nằm sai tư thế, mang quá nhiều hành lý đều làm giảm an toàn. Trường hợp tai nạn, mức độ chấn thương cũng không phụ thuộc hoàn toàn vào loại xe, mà vào tốc độ va chạm và điểm va chạm.

Số liệu tai nạn không thiên lệch

Hiện chưa có thống kê nào khẳng định xe giường nằm nguy hiểm hơn xe ghế ngồi. Nhiều vụ tai nạn do lái xe buồn ngủ, xe mất phanh, không do thiết kế ghế ngồi hay giường nằm.

70% tai nạn xe giường nằm do tài xế

Yếu tố con người chiếm 70% nguyên nhân chính gây ra tai nạn xe giường nằm. 

Các nguyên nhân tai nạn do xe giường nằm phổ biến từ tài xế gồm: 

• Buồn ngủ, mệt mỏi do chạy xuyên đêm, liên tục.
• Phóng nhanh, vượt ẩu, lấn làn. 
• Thiếu kinh nghiệm, không quen xử lý xe giường nằm (dài, nặng, quán tính lớn).
• Sử dụng chất kích thích khi lái xe. 
• Chạy quá tốc độ hoặc sai quy trình trên các tuyến đèo, đường nhỏ hẹp.
• Do sức khỏe tài xế không đảm bảo và tai nạn thường xảy ra vào lúc 01-05h sáng. 

30% còn lại các trường hợp tai nạn do xe giường nằm do:

• 20% do chủ doanh nghiệp: Tranh đua quay đầu chở hàng dưới gầm xe và xe không vào bến đi đúng lịch trình, không quản lý được giờ khởi hành dẫn tình trạng tranh đua. Xe tuyến chạy theo danh sách hợp đồng, không có giấy phép tuyến chạy.
• 10% do ngoại cảnh cơ sở hạ tầng: Không có nguyên nhân do xe giường nằm. Khắc phục tình trạng quản lý phương tiện xe chạy đêm 2 tài xế và lắp thiết bị cảnh báo va chạm cảnh báo lệch làn. 

Giải pháp: Không nên cấm xe giường nằm - nên siết chặt quy định với tài xế và nhà xe

Giải pháp giảm thiểu tai nạn ở đây không phải là cấm xe giường nằm, mà là nên siết chặt quy định với tài xế và nhà xe. Cụ thể: 

• Giám sát thời gian lái xe hạn chế chạy liên tục và bắt buộc nghỉ ngơi đúng quy định.
  Lắp thiết bị cảnh báo ngủ gật và giám sát hành trình chặt chẽ.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ tài xế, xét nghiệm ma túy định kỳ.
• Tăng chế tài xử phạt với vi phạm tốc độ, vượt ẩu.
• Đào tạo bắt buộc cho tài xế điều khiển xe khách giường nằm. 

Tai nạn giao thông là vấn đề nhức nhối, tuy nhiên để giải quyết được gốc rễ của vấn đề này cần nhìn thẳng vào yếu tố con người cũng như cách quản lý. Việc cấm xe giường nằm là biện pháp tạm thời và nếu ngành vận tải không có chính sách cải tổ phù hợp, thì đây sẽ mãi là vấn đề không có lời giải.